ระเบียบแห่งการระบาด

โลกของเราตั้งแต่อดีตจนถึงปัจจุบัน มีการระบาดของโรคมาแล้วหลายต่อหลายครั้ง เช่น ไข้หวัดใหญ่สเปน, อหิวาตกโรค, ไข้หวัดนก, ซาร์ส, เมอร์, มาจนถึง COVID-19 ในปัจจุบัน แม้เราจะมีการวิจัยเกี่ยวกับโรคระบาดมากมาย แต่โรคระบาดยังคงเป็นเรื่องคลุมเครือ เราได้ยินว่าโรคบางอย่างติดต่อกันหรือระบาดได้ แต่เราแทบไม่รู้เลยว่าทำไมบางโรคระบาดไปได้อย่างรวดเร็ว แต่บางโรคกลับช้า เมื่อไหร่มันจะถึงจุดสูงสุด หรือการระบาดครั้งหน้าจะมีหน้าตาเป็นอย่างไร 

อดัม คูชาส์กี้ คือนักระบาดวิทยาระดับโลก เขาเคยเข้าไปปฏิบัติการวิเคราะห์การระบาดของโรคร้ายแรงให้กับองค์กรสาธารณสุขระดับโลกมาแล้วหลายครั้ง จนในที่สุด เขาก็พบว่าการระบาดของไวรัสก่อโรคมักมีรูปแบบและมีปัจจัยบางอย่างเป็นตัวตัดสิน ว่าการระบาดแต่ละครั้งจะรุนแรงและขยายวงกว้างได้ขนาดไหน และจะหยุดอย่างไร 

ไม่เพียงอธิบายให้เราเข้าใจภาพรวมของวิธีการรับมือและคาดคะเนการระบาดของโรค ทั้งที่เคยมีในอดีต ปัจจุบัน และอาจมีขึ้นอีกในอนาคตที่เราอาจไม่เคยรู้มาก่อนเท่านั้น เหตุที่ “ระเบียบแห่งการระบาด” หรือ The Rules of Contagion เล่มนี้น่าสนใจกว่าหนังสือเกี่ยวกับโรคระบาดเล่มอื่นๆ ก็คือคูชาสกี้ยังนำเอาทฤษฎีระบาดวิทยาของโรคร้ายไปอธิบายโลกการตลาดและการเงิน รวมถึงความเคลื่อนไหวทางสังคมต่างๆ ในปัจจุบัน ซึ่งดูเหมือนว่ามันจะเข้ากันได้อย่างน่าทึ่งอีกด้วย จะเป็นอย่างไร หากเราพบว่าทฤษฎีและกฎของ “การระบาด” ไม่ได้เป็นนิยามที่ใช้ได้เพียงในแวดวงเชื้อโรคเท่านั้น หากแต่ยังสามารถนำไปใช้อธิบายความเคลื่อนไหวในมิติทางสังคมอื่นๆ ที่บางครั้งดูไร้เหตุผลในตอนต้น แล้วตามมาด้วยความยากที่จะทำความเข้าใจเมื่อมันลุกลามออกไปในวงกว้างอย่างไม่น่าเชื่อ